İlginç Yazılar Süleyman Akyıldız rwxr-xr-x 0 Mart 25, 2010

Filename	İlginç Yazılar
Permission	rw-r--r--
Author	Süleyman Akyıldız
Date and Time	Mart 25, 2010
Label
Action

İlginç Yazılar ve Tuhaf Bilgiler

Kedilerin Ağzı Neden Kokar?

Kötü Bir Nefes Neden Kaynaklanır?

Kimi zaman evdeki sevimli dostunuzu kucağınıza alıp sevdiğinizde ya da o sizi yalamaya çalışırken birden rahatsız edici bir koku duyarsınız. Bazen yemek yemede bir problemi olduğunu hissedersiniz; yemek yemek istiyor ama ne zaman mama tabağının başına geçip yemeye başlasa keyfi kaçıp oradan uzaklaşıyordur. Hatta zaman zaman yerde dökülmüş bir diş bulan hasta sahiplerimiz de oluyor.

Kedi ve köpekler birçok evcil canlı gibi bilinçli bir diş fırçalama alışkanlığına sahip değillerdir. Evet, çocuklar gibi çikolata ve şekerlemelerle dişlerini çürütmezler ve hatta köpeklerin kemik kemirerek dişlerini fırçaladığına inananlar da vardır, ancak ağız sağlığı bilimsel olarak ortaya çıkan ve pratikte de sıkça karşılaştığımız önemli bir sorundur. Ve ne yazık ki, çoğu hayvan ağrıyan dişlerinin muayene edilmesini bile sevmez, dişlerinde bir ağrı olup olmadığını da size söyleyemez. Bu nedenle rutin Veteriner hekim ziyaretlerinizde gözden kaçmaması gereken bir konudur ağız sağlığı.

Diş ve dişeti hastalıkları aynen insanlardaki gibi birçok organ ve sistem için zararlıdır. Dişler üzerinde oluşan pürüzlü yüzeyler bakteriler için iyi bir alandır ve öncelikli olarak kalp, böbrek, karaciğer ve akabinde kemik ve eklemelere karşı zararlı etkileri tespit edilmiştir. En önemli problem, bir bakteri kaynağı oluşu ve vücudun devamlı olarak patojenlerle muhatap olmasına neden oluşudur. Sizin en kolay fark edeceğiniz ise kötü ağız kokusudur (halitozis).

Tedavide gecikilmemesi gereken birçok diş ve diş eti hastalığı vardır. Bunlar ağızda belli bir sırayla oluşurlar, zamanında yapılmayan müdahaleler sonucu gitgide artarak diğer bir hastalığın gelişimini sağlarlar. Diş taşları ve plaklar veteriner hekimliğimizde başlıca rastladığımız diş hastalıklarıdır.

Kedi ve köpeklerde önemli diş ve diş eti hastalıkları:

İnsanlarda sıklıkla görülen çürük olgularının yerini Veteriner Hekimlikte diş taşları ve plaklar alır. Bunlar başlıca kötü ağız kokusu (halitozis) sebebidirler.

Plak: Diş üzerinde bakteriler ve bunların atıkları, tükürük, epiteller ve yangı hücrelerinden oluşan biyolojik bir film tabakadır. Temiz bir diş üzerinde bir kaç dakikada oluşan bu tabaka giderilmediğinde tehlikeli bir hal alır. Plak oluşumu ile diş üzerine yerleşen bakteriler diş oluklarına yerleşir ve zamanla oksijene ihtiyacı olmayan bakteriler ürer ve bu tabaka giderilmediği müddet boyunca kemik dokuya doğru gelişmeler yapmaya meyillidir. Plaktaki bakteriler tükürükte eriyen yemek artıkları ile gelişirler. İlk hasarı diş etinde oluştururlar ve gingivitis ortaya çıkar.

Tartar (diş taşı): Mineralize olmuş plaktır. Bununla beraber tartar plağın üzerini örter. Tartarlar diş etinin altında ve üzerinde oluşurlar. Tartarlar ilerleyerek periodontitisin oluşumuna yol hazırlarlar.

Gingivitis : Gingivitis diş eti (gingiva) yangısıdır. Eğer kedinizin ya da köpeğinizin diş etinde kırmızı bir çizgi gibi alanlar oluşmaya başladıysa bilin ki artık onu yemek yerken de rahatsız edebilecek hastalıklara doğru giden bir periyoda girdiniz. Gingivitis hafif, orta ve ağır diye adlandırılan 3 aşama ile seyreder; plak oluşumunu takiben diş eti şişer kızarır ve ağrılı bir hal alır. Şiddetli olgularda bu kırmızılık tüm dişetine yayılır, tartar ve plak oluşumu dişetini iterek kendine alan açarken diş eti daha da yangılanır. Bu nedenle hafif derece bile veteriner hekime danışmanız gerektiğini gösteren bir sinyal gibi kabul edilebilir. Gingivitisi veteriner hekiminizin verdiği tedavilerle ve profesyonel bakımla aşabilirsiniz ve geri dönüşümsüz ağız hastalıklarına yakalanmadan dostunuzu kurtarabilirsiniz

Periodontitis: Periodontal dokunun bir hastalığıdır. Çoğunlukla sebep olarak tedavi edilmeyen gingivitler, plaklar ve tartarlardır. Periodontitiste bağ dokular ve dişin kemik dokusu da etkilenir. Bu hastalık kedilerde de yaygın, köpeklerde ise çok daha sık görülen bir hastalıktır. Çoğu vakada erken dönemde gingivitisle başlar ve tedavi edilmediğinde ilerleyen plak oluşumu tartara, lokal etkenlerle beraber bakterilerin kemiğe kadar ulaşmasına ve akabinde periodontal hastalığa neden olur. Periodontal hastalıkta dişin sert dokusu olarak bildiğimiz kısımda oluşan yıkımlaşmalar geri dönüşümsüzdür. Tüm dişler aynı anda aynı derecede etkilenmezler. Erken safhadaki diş hastalıklarında müdahale sonucu hastalık veteriner hekimin tedavisi ile yok edilebilir. Ancak periodontitisin ileri aşamalarında bölge tartar ve plaktan temizlense de kemik dokudan kayıp verdiyse, diş ilk tam sağlıklı formuna geri dönmez. Ve eğer bölgede ki tartar ve plaklar uzaklaştırılmazsa hayvan için oldukça ağrı yapan bu oluşumlar dişi git gide daha çok kayba uğratırlar. Bu nedenle diş hastalıkları fark edilince hemen hekime danışmak ve hastalığın hangi evresinde olduğunun belirlenip tedaviye bir an önce başlamak gerekir. Erken teşhis tüm hastalıklarda olduğu gibi burada da çok önemlidir. Periodontite müdahale edilmediği vakalarda dişlerin dökülmesine kadar gidebilir.

Diğer önemli hastalıklar:

Şu ana kadar anlatılanlar kedi ve köpeklerde % 80’lerin üzerinde gözüken hastalıklardı. Ancak, elbette Veteriner Diş Hekimliği bu kadarla sınırlı kalmamaktadır. Bunun dışında kırıklar, çürükler, çene anomalilerine bağlı bazı yüzey bozuklukları (atrizyonlar) dış etkenlere bağlı yüzey aşınmaları (abrezyonlar), odontoklastik rezorbtiv lezyonlar, ağızın kapanma bozuklukları (maloklüzyon), alveolar periostitis, staomatitis, ..... böyle uzayan bir liste ile devam eder.

Bu listede kısmen daha önemli olan Rezorbtiv lezyonlardır ki bunlar köpeklerde nadir ancak kedilerde % 50’lere varan sıklıkla gözlenir. Bu hastalık kedilerde genellikle dişin diş eti ile buluştuğu düzlemde kimi zaman farklı bölgelerde de anormal aşınmalardan oluşur. Genellikle periodontit ve gingivitle beraber seyreder.

Diş Hastalıklarında Tedavi

Öncelikle, tedaviye ne kadar erken başlanırsa, sonucun o kadar başarılı ve kolay olacağını söyleyebiliriz.
Yapılacak tedavi tek bir seçenekten ibaret değildir, çünkü diş hastalıklarında vakalar aynı anda birden fazla hastalığı taşır ve farklı dişler farklı derecelerde etkilenirler. Hekim, her bireye özgü bir tedavi planı oluşturur.
Genel olarak tüm diş hastalıklarında uygulanabilecek ortak tedavi yöntemi, diş üzerindeki istenmeyen oluşumların (temizlenmesidir)uzaklaştırılmasıdır. Öncelikle oradaki bakteri barınağı konumundaki tartar ve plaklar uzaklaştırılır. Bu amaçla ultrasonic "Cavitron "adı verilen cihazlar kullanılır. Ama elbette ki ne kediler ne de köpekler kendi iradeleri ile dişçi koltuğunda otururlar. Bu da diş temizliğinde genel anesteziyi zorunlu kılar. Diş hastalıkları genellikle 3 yaşı geçen hastalarda gözlenir. İleri yaşlardaki bireyler için güvenli anestezi protokolleri uygulanmalıdır.

Periodontitisli olgularda vakaya göre ilaçlarla da bir takviye yapılması gerekli olabilir. Unutmayın ki, tedavi edilince her şey bitmeyecek; bundan sonraki dönemde hastalığın tekrarlamaması için sizin de evde yapabileceğiniz çok şey var.

Siz evde neler yapabilirsiniz?
Böyle bir hastalığı ve bunun iyileşme sürecini atlattıktan sonra elbette tekrar yaşanmasını kimse istemez. Verilen medikal tedavinin bitimiyle her şey bitmez; siz de küçük dostumuza yardımcı olmak için onu koruyucu bazı önlemler almalısınız.

Bu önlemlerin başında ağız antiseptikleri, diş macunları ve fırçaları, diş kaşıma ipleri, çeşitli kemikler ve her şeyin başında iyi bir beslenme düzeni gelir. Hazır mamaların profesyonel olanlarında hemen her zaman ağız hijyenini sağlamak ve tartar oluşumunu önlemek için bazı katkılar bulunur. Kimi zaman da küçük dostumuzu özelikle dişine iyi gelebilecek bazı mamalarla takviye etmeniz gerekebilir. Kaliteli beslenme de bu aşamada çok önemli!
Dişleri koruyucu çeşitli bisküviler ve kemikler en ideal yollardır.

• Dişlerdeki tartar ve plak oluşumunu engellemenin en iyi yolu bakteri yerleşimini engellemek amacıyla dişlerinin fırçalanmasıdır. Ancak bu sırada hayvanlar diş macununu tükürmez, yutarlar ve insanlar için üretilen macunlar kedi ve köpekler için zehirli olduğundan onlar için üretilen macun ve fırçalardan kullanmanızı tavsiye ederiz.
• Diş fırçasından hoşlanmayan bireyler için parmak fırçalar daha uygun olabilir.
• Son olarak da size çeşitli diş iplerini tavsiye edebiliriz.